Van net niet naar twee keer op rij Klassewerkplek – het succesverhaal van De Bongerd

Basisschool De Bongerd in Leusden doet al vier jaar mee met het Klassewerkplek-onderzoek. Sinds twee jaar mogen ze zich ook officieel Klassewerkplek noemen. Niet dat dat het doel was, ze wilden vooral bouwen aan een fijne, professionele werkomgeving. En dat is gelukt. Schoolleider Esther Dubbeld vertelt hoe ze dankzij introspectie en persoonlijk leiderschap beter gingen samenwerken. Met meer werkgeluk en betere onderwijsresultaten als gevolg.

Inzicht in jezelf leidt tot beter samenwerken

"Toen ik zes jaar geleden begon, was er weinig structuur. Het was gezellig, maar weinig doelgericht. Dat zagen we ook terug in de eerste Klassewerkplek-rapporten. Daarom zijn we met z’n allen aan de slag gegaan: zowel met de onderwijskwaliteit als met het persoonlijk leiderschap van elk teamlid.”

De basis op orde brengen begint volgens Esther namelijk bij de professional zelf. Het team kreeg via Profile Dynamics inzicht in hun persoonlijke gedragsvoorkeuren. Ben ik analytisch? Doelgericht? Samenwerkingsgericht? Daarnaast volgde een deel van het team persoonlijke coaching en workshops bij de School voor Vrij Leiderschap waardoor ze onder andere leerden hun eigen overtuigingen aan te kijken en keuzes te maken vanuit vertrouwen.

“Verandering begint bij jezelf en het ervaren van innerlijke rust, van daaruit kun je relaties aangaan. Zo leer je door jezelf beter te kennen, ook anderen beter begrijpen. We werkten dus tegelijkertijd aan een stevige pedagogische, didactische, organisatorische en persoonlijke basis!”

Niet alleen het topje van de ijsberg

“We weten nu dat we veel mensen in ons team hebben die neigen naar harmonie en groepsgevoel en minder mensen die doelgerichtheid en ambitie als persoonlijke gedragsvoorkeur hebben. Omdat dat wel in mijn profiel zit, is het dus mijn rol in het team om de gezamenlijke doelen in stukjes te hakken en steeds op te volgen, want dat gaat in de waan van de dag makkelijk verloren.”

Esther gebruikt die inzichten ook in functioneringsgesprekken met teamleden: “Deze gedragsvoorkeuren en drijfveren helpen om de ijsberg van elk teamlid te ontleden. Je ziet hoe iemand zich gedraagt. Nu weten we ook wat eronder zit. Daardoor praten we makkelijker met elkaar. Ook helpt het mij enorm in de functioneringsgesprekken. We praten nu veel meer over wat er gebeurt in de lagen onder water, waardoor elke professional meer tevoorschijn komt.

Elk overleg starten we met een vraag uit de ‘vragenpot’, zoals: “Wat heeft je vandaag doen stilstaan?” of “Welk inzicht heb je opgedaan?”. Vragen die passen bij de waardes van de school. Zo is er ruimte voor reflectie en verbinding, én focus op waar we met elkaar aan werken.”

Structuur als sleutel tot rust

Daarnaast is De Bongerd minder gaan vergaderen, werken ze met één wekelijkse memo en is alles nu gekoppeld aan het jaarplan. “Van studiedagen tot leerpleinoverleggen: alles draagt bij aan onze doelen.

Processen maken we zo makkelijk en praktisch mogelijk. Neem bijvoorbeeld de Sinterklaasviering. Die hoeven we niet elk jaar van nul af aan opnieuw te bedenken. De ene keer komt hij op de fiets, de andere keer op een paard, maar de opzet is dezelfde. Alles is ondersteunend om de leerkracht zoveel mogelijk tijd te geven om voor de klas te staan en lessen goed voor te bereiden.”

Die duidelijke structuur vertaalt zich direct naar rust in de klas. “We leggen afspraken vast in kwaliteitskaarten – over rekeninstructie, maar ook over iets simpels als wanneer een leerling naar de wc mag. Zo ontstaat er een doorgaande lijn en weten kinderen én collega’s waar ze aan toe zijn. Dit geeft rust en kwaliteit voor de kinderen én de leerkrachten.”

Werken aan kwaliteit geeft werkgeluk

"Het klinkt tegenstrijdig, maar juist deze duidelijke kaders geven ruimte voor creativiteit. Leerkrachten weten wat er van hen verwacht wordt, voelen zich competenter en zien de resultaten van de leerlingen verbeteren. Dat maakt trots.”

De trots van het team groeit omdat ze zich competenter voelen.
Ze weten waar we naartoe werken.

Daarnaast is er veel aandacht voor samenwerking. “Studiedagen gebruiken we deels voor duo-overleg, zodat collega’s echt kunnen afstemmen. En we maken gebruik van elkaars expertise, geven lesbezoeken en feedback. Wat ons daarin helpt, is dat collega’s zich kwetsbaar durven op te stellen. Ze durven te zeggen: ‘Dit lukt me nog niet’ of ‘Ik heb even ademruimte nodig’. Zo helpen we elkaar vooruit.”

Het allerbelangrijkst voor werkgeluk

" Het helder maken van verwachtingen, doelen stellen en deze steeds weer terugbrengen, vergroot de kwaliteit van het onderwijs en dat maakt dat leerkrachten trots zijn op hun impact. Maar het allerbelangrijkste voor werkgeluk is dat je jezelf mag zijn en je mag laten horen."

Toekomst

Het streven naar werkgeluk en goed onderwijs is nooit af. Esther blijft ambitieus: “We willen het goede behouden, maar ook blijven ontwikkelen. Op dit moment zoeken we naar manieren om échte pauzemomenten te waarborgen. De werkdruk is nog steeds een uitdaging, zeker nu de extra coronamiddelen weggevallen zijn. Maar ik heb er vertrouwen in dat we daar samen ook een weg in vinden. Want we zijn gegroeid in persoonlijk leiderschap. En vanuit daar maken we elke stap samen.”