RBOB De Kempen is een bestuur in Noord-Brabant met een flink aantal Klassewerkplekken. Dat er binnen dit bestuur zoveel scholen zijn met leerkrachten die graag naar hun werk gaan, is geen toeval. De scholen focussen bewust op vakmanschap om het werkgeluk en de onderwijskwaliteit te verbeteren. Hoe ze daar invulling aangeven, bespreken we met drie schoolleiders binnen dit bestuur: Angela van den Boomen van OBS De Klimop in Reusel, Mariëlle Koppens van Servatius in Valkenswaard en Thijs van Bree van De Sleutelaar in Bladel. In dit artikel geven we een samenvatting over hun creatieve oplossingen. Wil je liever het hele verhaal horen, luister dan hier naar de podcast.
Keuzes voor inzet FTE’s: in de school of bovenschools?
De drie scholen hebben hun formatie rond. Dat is volgens Angela en Marije vooral te danken aan het feit dat RBOB de Kempen relatief veel FTE’s vrijmaakt in de school zelf en minimaal ruimte voor bovenschools werk. Hierdoor hebben schoolleiders ruimte hebben om vooruit te denken. Angela: “Hierdoor kun je anticiperen op wat komen gaat en inschattingen maken waardoor je de juiste mensen op de juiste plek hebt.”
Marije vertelt dat het personeelsleden die bij andere besturen hebben gewerkt, opvalt dat er veel mensen in de school beschikbaar zijn. Ook op haar school zijn er meer FTE’s. “Voorheen waren er op mijn school maar drie leerkrachten beschikbaar voor de groepen. En nu hebben wij nog ruimte voor een onderwijsassistent en een extra leerkracht op bepaalde dagen. Er zit gewoon meer formatie in de school met hetzelfde leerlingenaantal.”
De filosofie van RBOB de Kempen om het aantal FTE dat bovenschools nodig is tot het minimum te beperken, geldt ook voor de vervangerspool. Thijs legt uit: “Wij zijn geografisch gezien ver uit elkaar liggen, dus een vervangersschil werkt lastig. Als je in Reuzel zou wonen en je hoort vanochtend dat je naar Nederweert mag, dan is het maar hopen dat je nog op tijd bent. Dus RBOB zegt, laten we de FTE's die we voor de vervangingspool zouden gebruiken, al op voorhand naar de scholen doen. Dat is fijn, want dan heb je eigenlijk al extra handen in je school.”
Ruimte voor vakmanschap
Met de ruimte voor FTE’s kunnen de schoolleiders ook ruimte geven aan het vakmanschap van de onderwijsprofessional. De intrinsieke motivatie voor het vak is er al, je moet er als schoolleider alleen ruimte aan geven ziet Marije: “Leerkrachten willen steeds verbeteren wat ze in de klas aan het doen zijn. Ze zuigen informatie die ze kunnen krijgen overal op... om dat dan weer direct toe te passen in hun eigen praktijk.”
Belangrijk is wel dat de persoonlijke ontwikkeling en visie van de school op elkaar aansluiten. Dat is eigenlijk helemaal niet moeilijk, vinden Thijs, Marije en Angela unaniem, want de visie van de school wordt bepaald door het team zelf. Thijs vertelt: “We hebben de visie ook samen uitgezet en de koers bepaald. Juist het samen uitzetten van dat speelvlak, maakt dat mensen er enthousiast van worden. Wij hebben een wat kleinere school, maar misschien wel net zoveel mensen die zich aan het ontwikkelen zijn en opleiden en cursussen aan het volgen zijn als in een wat grotere school.”
Every kid needs a hero
Eigenlijk is het dus niet zo moeilijk, stellen de drie schoolleiders. Maar evengoed wel essentieel, want uit het Klassewerkplek komt naar voren dat ruimte voor vakmanschap en persoonlijke ontwikkeling bijdragen aan het welbevinden van de leerkrachten.
En daarmee van de leerling, want als leerkrachten goed in hun vel zitten, bouwen ze een betere band op met hun leerlingen. Kids don’t kids learn from people they don’t like. Dat is de insteek van Rita Pierson, een onderwijsexpert die Angela noemt als inspirator. In haar presentaties laat Rita Pierson zien hoe belangrijk het is om een band opbouwen met je leerlingen. Pas dan kun je stappen maken om ze van alles te leren. En dan gaat het niet alleen om taal, rekening, spelling, begrijpend lezen, maar ook andere dingen waar je levenslang plezier van hebt. “En daar gaat het in mijn optiek in onderwijsland om.” vertelt Angela, “Zie die kinderen, weet wat ze nodig hebben, anticipeer daarop, en heb er lol in. Jij maakt echt een verschil in een kinderleven, in een volwassen leven. Hoeveel volwassenen zijn er niet die hun basisschoolleerkracht zich nog prima herinneren? Omdat die iets deed wat een ander niet deed.”
Selectie aan de poort
Als er een vacature openstaat op hun school, krijgen de schoolleiders voldoende aanmeldingen om te kunnen kiezen wie er het beste past binnen het team en bij hun visie. De schoolleider heeft hier zelf een belangrijke invloed op, vindt Angela: “Voordat er überhaupt een vacature komt, heb je je PR gedaan richting ouders, je leerlingen en leerkrachten. Als zij positieve dingen vertellen over de school, dan helpt dat allemaal mee voor als er een vacature ontstaat. Zo heb je je aanstroom al georganiseerd voordat die er is.” Thijs vertelt dat als hij zou ingaan op alle aanvragen voor stageplekken op zijn school, hij al snel meer stagiaires dan personeelsleden zou hebben.
Als schoolleider kun je al werken aan je aanstroom voordat een vacature ontstaat.
Dat deze scholen zo populair zijn, bewijst dat werkgeluk het lerarentekort bestrijdt. Gelukkige leraren trekken nieuwe leerkrachten aan. Daarvoor moet je wel bewust aan de slag met werkgeluk en de factoren die dit bepalen. In deze podcast noemden de schoolleiders een aantal belangrijke maatregelen die het werkgeluk op hun scholen bevordert:
- Ruimte (FTE’s) creëren vanuit bestuur en school voor vakmanschap en persoonlijke ontwikkeling
- Als team gezamenlijk de visie en koers van de school bepalen
- Zorgen dat de visie van de school matcht en blijft matchen met die van de leerkrachten
