Het team van De Trumakkers in Heeze bestaat alleen uit vrouwen. “Powervrouwen”, noemt schoolleider Lizenka Warmoeskerken hen. Zou dat de reden zijn dat ze Klassewerkplek 2022 zijn? Of ligt het aan haar bezielende leiding? Of misschien de visie en het breinvriendelijke onderwijs waar ze met trots aan werken? In een gesprek met Lizenka onderzoekt Klassewerkplek waarom De Trumakkers zo’n fijne werkplek is.
In het onderzoek van Klassewerkplek, valt op dat op Klassewerkplekken het verzuim en verloop minimaal is. Waar het prettig werken is, vallen leerkrachten minder vaak uit. Dat geldt ook voor De Trumakkers. Het lerarentekort gaat tot nu toe aan hun deur voorbij. De manier waarop De Trumakkers functioneert, heeft ouders doen inzien dat het ook anders kan in het onderwijs, zoals ze zelf zeggen. Een aantal ouders zijn zelfs zo enthousiast geworden dat ze zich willen laten omscholen tot leerkracht.
Ouders melden zich spontaan aan als leerkracht.
Alleen als er zieken zijn dan is het lastig om vervanging te vinden maar ze hebben geen gaten in hun formatie. Op de vraag hoe ze dat voor elkaar krijgen, zegt Lizenka: “Onze visie. We hebben alle neuzen dezelfde kant op.” De Trumakkers heeft sinds een aantal maanden de ondertitel ‘breinvriendelijk onderwijs’. Dit concept maakt de vertaalslag van hersenonderzoek naar het onderwijs. Kinderen leren hoe hun brein werkt en hoe ze het beste kunnen leren. Ze leren dat ze door lastige leerstof veel te herhalen hun hersens zo kunnen conditioneren dat ze van een geitenpaadje een snelweg maken. Daarmee haalt de school niet alleen het optimale uit de ontwikkeling van de kinderen maar raken kinderen ook vanuit zichzelf gemotiveerd.
Daarnaast werkt de school met de Why van Simon Sinek: waarom doen we wat we doen?
Binnen deze 2 visies hebben de leerkrachten veel autonomie. Lizenka werkt bij voorkeur bottom-up maar geeft ook richting. Zoals een leerkracht zei: “Lizenka bepaalt of we links of rechts gaan en wij bepalen hoe ruim we de bocht nemen.”
Lizenka bepaalt of we links of rechts gaan en wij bepalen hoe ruim we de bocht nemen.
Een visie formuleren, is op zich niet zo moeilijk, vertelt ze. Alle scholen streven naar de beste ontwikkeling voor het kind. Maar hoe kom je tot een visie die echt richting geeft in de praktijk? Lizenka heeft daarop een duidelijk antwoord: “Door een onderzoekscultuur te creëren. Toen ik hier begon, hebben we samen met het team een van de pijlers uit de toenmalige visie gepakt en onderzocht hoe die in de onderwijspraktijk werd toegepast. Dat bleek nog minimaal te zijn. De visie was prachtig maar hij kwam onvoldoende terug in de praktijk. Samen hebben we toen gekeken naar omgevingsfactoren en wetenschappelijke artikelen bestudeerd. Op basis daarvan hebben we gezamenlijk een stip aan de horizon gekozen. Uiteindelijk kwam daar uit dat we als team meer wilden weten over het brein. Gebaseerd op wetenschap kijken we nu hoe we dat verder in de praktijk willen brengen.”
Evidence based is voor ons belangrijk.
Deze visie komt overal in terug inmiddels, ziet Lizenka. De verschillende stuurgroepen vallen bij beslissingen altijd terug op de vragen: ‘Wat zegt de wetenschap over het brein hierover?’ en de ‘Why?’ van Sinek.
Dit gaat niet vanzelf. Het is belangrijk om dit steeds te blijven onderhouden en ontwikkelen. Daarin ziet Lizenka wel een belangrijke rol voor haar als schoolleider: “Ik probeer kritische vragen te stellen. Daarom word ik nu zelf ook gecoacht op het stimuleren van de reflectieve dialoog. Ik wil dat leerkrachten zelf tot inzichten komen hoe zaken beter kunnen en niet op basis van wat ik ervan vind.”
Voorwaarden hiervoor zijn een onderzoekscultuur en vertrouwen in elkaar. Beide zijn inmiddels ingeburgerd. Lizenka merkt dat er onder leraren behoefte bestaat om continu met elkaar in gesprek te blijven en vragen te stellen over de doelen die we hebben gesteld en lerarenacties. Maar net zo goed worden pareltjes met elkaar gedeeld. Zo ziet ze het graag, want: “Wat ik merkte in het onderwijs, is dat we heel vaak over organisatorische zaken praten. Daar wil ik vanaf. Ik wil het over onderwijs hebben. Geef de leerkracht het vak terug. Daarom hebben we elke week bordsessies waarbij we het echt hebben over leerlingdoelen en wat die betekenen voor ons leerkrachthandelen. Wat spreken we daarover af? Heeft iemand daar al een succes in gehad? Zo dwing je jezelf om het echt over onderwijs te hebben en niet over al die organisatorische rompslomp die tegenwoordig op ons afkomt.”
Geef de leerkracht het vak terug.
Behalve de visies die gedragen worden door het team, bepalen ook andere zaken het werkgeluk. Het gaat om de kleine dingen zegt Lizenka: “Een klein cadeautje bij de start van het schooljaar. Tegenwoordig hebben we fruit en cup-a-soup op het werk. De koffie was niet lekker, dus heb ik een ander koffiezetapparaat gekocht. Een complimentenkaartje op het bureau van de leraar.” Naast het tonen van waardering, houdt ze met concrete acties de werkdruk zo laag mogelijk. Vanuit haar eigen ervaring als leerkracht maar ook weer vanuit de gedachte dat de leerkracht zoveel mogelijk tijd moet hebben voor de kern van het vak. Zo is er een gymdocent, een muziekdocent, een TSO om te zorgen dat de leerkracht echt een half uur kan pauzeren, minder teamvergaderingen, die worden vervangen door bordsessies, verruiming van de schooltijden waardoor meer tijd is voor studiedagen. De middagen zijn vrij voor eigen tijd waardoor leerkrachten kunnen werken aan periodeplannen, een rapportage, bijwerken van ParnaSys of het voorbereiden van hun lessen. Allemaal logische maatregelen die de werkdruk reduceren en het werkgeluk verhogen.
Als we Lizenka vragen of ze nog iets wil toevoegen, zegt ze: “In het werkgeluk is de schoolleider misschien wel bepalend (zoals blijkt uit het Klassewerk onderzoek in de afgelopen jaren – red), maar ik vind wel gewoon mijn team fantastisch. Ik denk echt dat het de samenwerking is die bijdraagt aan het werkgeluk.”
