Basisschool Hertogin Johanna locatie A staat in Oss in de multiculturele wijk de Ruwaard. Vaak wordt aangenomen dat scholen in die wijken worstelen met het aantrekken van leerkrachten. Dat geldt niet voor de Hertogin Johanna! Leerkrachten komen hier graag werken en ondanks alle uitdagingen is het werkgeluk van het team hoog. Hoe ze dat voor elkaar krijgen, vragen we aan schoolleider Marlous Basart en bouwcoördinator Inge Smits. Zij hebben een duidelijke aanpak en visie want werkgeluk komt niet vanzelf.
“Gespreid leiderschap waarbij mensen in hun kracht worden gezet en verschillende talenten naar boven komen.”, zo definieert Marlous haar leiderschapsstijl en aanpak. Om dit te concretiseren hebben ze binnen de school leerteams ingericht waarbij leerkrachten zich verdiepen in één onderwijskundig thema. Binnen dit thema doen de leerkrachten onderzoek en zetten de lijnen uit voor de school. De leerkrachten informeren en begeleiden hun collega’s, draaien pilots en evalueren die. “Dit zorgt niet alleen voor persoonlijke ontwikkeling in het team. Het ondersteunt mij ook. Hierdoor hoef ik niet alleen de kar te trekken.”, zegt Marlous.
Daarnaast is de school al enkele jaren bezig met het traject Pedagogisch tact. Dit traject blijkt heel waardevol om jezelf en de ander beter te leren begrijpen. Daarom maakten ze Pedagogisch tact dit jaar de rode draad van de studiebijeenkomsten en het thema van de vaste tweedaagse aan het begin van het jaar.
“Persoonlijke groei en ontwikkeling van ons team is belangrijk op onze school. Daarvoor reserveren we niet alleen geld, maar ook tijd. Leerkrachten krijgen tijdens schooluren tijd om aan hun ontwikkeling te werken en dit met collega’s te delen. Doordat we extra middelen krijgen als school in een achterstandswijk kunnen we genoeg handjes in de klas regelen om dit mogelijk te maken.”, licht Marlous toe.
Voor persoonlijke ontwikkeling en groei zetten we zowel geld als tijd in.
Op woensdagen laat de school in de bovenbouw het vaste lesprogramma los en past IMC basis toe. Experts geven dan gastcolleges over verschillende onderwerpen uit het echte leven, bijvoorbeeld journalistiek of recht. Zo wonen de leerlingen een rechtszaak bij in de rechtbank en spelen daar ook een rechtszaak na. Deze lessen motiveren zowel leerkrachten als leerlingen.
Naast persoonlijke ontwikkeling is ook de sfeer in het team van belang. Er is een goede balans tussen mannen en vrouwen. De mannen zorgen vaak voor humor en een nuchtere kijk op zaken. Die diversiteit draagt bij aan het werkplezier. Maar ook op andere manieren werkt het team actief aan een gezond teamklimaat. Zowel met serieuze interventies als ludieke acties. Deze week verzorgen de mannen een teamavond om hun vrouwelijke collega’s in het zonnetje te zetten en een paar weken geleden was de ‘Verras je collega’ week. Zo gaf de ene collega de ander een fles wijn na een dag hard werken of namen van elkaar een les over. Ook de schoolleiding toont regelmatig waardering. Bijvoorbeeld door na de lockdown bij iedereen een blik snert op het bureau te zetten met de tekst: “De snert periode is voorbij. We gaan weer aan de slag met zijn allen.”
Mede door dit soort acties is de onderlinge band sterk. Dat uit zich in de praktijk doordat leerkrachten oog hebben voor elkaar en elkaars behoeften. Als bij iemand de emmer vol zit, dan springt een collega spontaan in om zijn/haar collega even de tijd te geven om bij te tanken. En als het nodig is, attenderen teamleden Marlous erop om bij een leerkracht binnen te lopen, als er iets speelt. Voor zover ze dit zelf niet al had gezien op haar vaste rondje aan het begin van de dag.
Leerkrachten hebben oog voor elkaar en elkaars behoeften.
“Als je een gezond teamklimaat hebt, dan krijg je vanzelf mond-tot-mond reclame die mensen nieuwsgierig maakt en ervoor zorgt dat ze bij je willen werken. Ik wil vooral ruimte en verbinding creëren.”, zegt Marlous. Inge vult daarop aan: “Marlous is een heel hartelijke persoonlijkheid. Als het nodig is, is ze directief, maar bij informele gelegenheden is ze echt één van ons. Dat maakt dat je als teamlid graag een stapje harder zet, zonder dat het als belasting voelt.”
Naast inhoudelijke ontwikkeling en sfeer zorgt ook focus op de juiste zaken voor meer werkgeluk. Inge zegt daarover: “Onze leerkrachten kunnen hier echt het vak uitoefenen waar hij/zij voor heeft gekozen. We hebben het zo georganiseerd dat je als leerkracht niet bezig hoeft te zijn met randzaken als het organiseren van Sinterklaas of een sportdag. Dat doen anderen. Mede dankzij de extra middelen, zoals NPO-gelden, die dit mogelijk maken. Veel van onze kinderen hebben vanwege een moeilijke thuissituatie hun leraar keihard nodig. Als leerkracht kan je voor hen echt van betekenis zijn. Die ruimte bieden we. Waarom je als leraar voor het vak gekozen hebt, staat bij ons ook echt bovenaan.
We maken bewuste keuzes, zodat je als leerkracht de tijd hebt voor wat de bedoeling is.
Daarvoor maken we bewuste keuzes, zodat leerkrachten de tijd hebben voor wat de bedoeling is. Want al die andere extra projecten, voor wie doen we ze?”. Marlous haakt daarop in en vertelt dat toen ze kwam, er heel veel projecten tegelijk liepen en dingen ‘moesten’ of gewoon werden gedaan omdat men dat nu eenmaal al jaren deed. Zij is nu vaak de eerste filter die bepaalt of een project doorgaat naar het team. Maar ook als team zijn ze gegroeid in het maken van keuzes: ”We kijken kritisch of iets kan en of het toegevoegde waarde heeft. Daarin houden we elkaar scherp.”.
Samengevat zijn hun tips voor andere schoolleiders: werk aan een fijne teamcultuur waarin de professionele dialoog met elkaar wordt gevoerd, zorg voor heldere processen en kaders waarbinnen mensen de ruimte voelen om keuzes te maken en zet mensen in hun kracht door hun talenten in te zetten. Zo draag je samen je school en voelt iedereen zich verantwoordelijk. Maar vooral: focus op wat de bedoeling is en maak keuzes!
